HOA TAM GIÁC MẠCH - Fagopyrum esculentum moench

SỰ TÍCH HOA TAM GIÁC MẠCH

     Nếu bạn một lần đến với Hà Giang vào giữa thu, chắc hẳn không thể quên được thảm hoa tím hồng xen lẫn, trải dài bất tận khắp núi rừng, đó là hoa Tam Giác Mạch.

     Chuyện kể rằng nàng Tiên Gạo và nàng Tiên Ngô đi gieo hạt nơi hạ giới, mày trấu, mày ngô chẳng biết làm gì bèn đổ vào khe núi. Cây ngô, cây lúa lớn lên cho hạt. Người người lấy hạt về ăn. Khi ngô hạt lúa trong nhà đã cạn mà vụ sau vẫn chưa tới, cái đói về u ám bản làng, chiều đã buông dài nơi rừng cây mà vẫn chưa thấy ai nhóm bếp. Một hôm mọi người họp nhau lại rồi chia đi khắp núi rừng để tìm cái ăn. Nhiều ngày trôi qua,nhiều nơi đã đến, nhiều hang cùng góc núi đã lục tìm mà vẫn chưa thấy gì có thể làm no cái bụng. Một hôm, thoảng bay trong gió mùi hương là lạ, từ trước đến giờ chưa ai được ngửi. Mọi người cùng tìm đến khe núi,và ai nấy đều ngỡ ngàng, một rừng hoa li ti trải dài suốt từ núi bên này sang núi bên kia, nhìn kỹ mới thấy những cái lá có hình tam giác ẩn nấp khá kín ở dưới hoa. Khi kết hạt mọi người đem về ăn thử thấy ngon không kém gì ngô và gạo. Cái bụng đã ngủ yên không lóc óc đòi ăn nữa. Khói bếp lại bay lên mỗi chiều. Vì là họ nhà lúa, được nảy lên từ mày lúa, mày ngô, nên gọi là mạch, lá có hình tam giác, và thế là nó có tên “tam giác mạch”.

DU LỊCH – NGẮM HOA

     Cứ đến cữ tháng 10 và 11 hằng năm, màu tím hồng của những thảm hoa tam giác mạch lại nở rộ trải khắp vùng cao phía Bắc như thôi thúc biết bao người lên đường đến Hà Giang để được chìm đắm trong vẻ đẹp nao lòng của loài hoa mùa thu này. Trước kia hạt của hoa được dùng để làm bánh, nay phần nhiều dùng làm thức ăn nuôi gia súc. Lá tam giác mạch non được dùng như một loại rau xanh, khi luộc lên ăn ngọt và mát. Chỉ có hoa là không dùng làm gì, nhưng lại làm náo nức bao kẻ qua đường.

     Sau 300 km đường dài đi bằng ô tô với một đêm ngon giấc, tờ mờ sáng, những “con ngựa chiến” đã sẵn sàng lên đường, vượt 100km đường dài để trải mình với công viên địa chất Hà Giang. Thời tiết se se lạnh dễ chịu và sương sớm vẫn con giăng mắc, vòng những vòng tay ôm núi. Mùa gặt vừa đi qua, những cánh đồng trơ gốc rạ, phảng phất mùi thơm dìu dịu.

     Vượt qua Yên Minh để vào vùng cao nguyên đá cũng là lúc tiến sâu vào vùng cao nguyên đá. Từ Phố Cáo đến Phó Bảng, từ Sủng Là đến cột cờ Lũng Cú, những thửa ruộng đã bắt đầu nở hoa. Người Mông ở Hà Giang trồng tam giác mạch và hoa cải trên đồi đất cao, trồng ngô và lúa ở vùng đất bằng nơi đáy thung lũng. Chen lẫn trong màu xanh non của ngô của lúa, màu tím hoa cà của hoa tam giác mạch và màu vàng của nắng, màu xanh đậm của hàng sa mộc sừng sững giữa trời.

     Địa điểm tam giác mạch nở rộ

      - Phố Cáo: Nơi đây lác đác đã có một vài thảm hoa nằm sâu bên trong, sát gần vách núi.

      - Sủng Là: Nơi có thể xem là có những thảm hoa tam giác mạch đẹp nhất Hà Giang. Những cánh hoa phơn phớt tím hồng làm nao lòng bao lữ khách ghé qua. Tại Sủng Là, bạn còn có thể ghé qua nghỉ chân và thăm ngôi nhà được quay trong bộ phim “Nhà của Pao”. Chợ phiên Sủng Là sáng chủ nhật nhộn nhịp đủ sắc màu của bà con dân tộc Mông, Lô Lô về họp.

      - Bản Phó Bảng: Một ngôi làng cổ có tuổi đời hơm trăm năm với những ngôi nhà mái âm dương đặc trưng của người Hoa. Phó Bảng còn nổi tiếng bởi những vườn hoa hồng được trồng ngoài thung lũng. Những cánh đồng tam giác mạch đã bắt đầu trổ bông. Tại Phó Bảng cũng có nhà nghỉ cho bạn nghỉ chân.

      - Lũng Cú: Cực Bắc tổ quốc, cách Dinh họ Vương hơn 20km, nơi địa đầu Tổ quốc. Đường lên Lũng Cú có rất nhiều cánh đồng trồng hoa tam giác mạch bạt ngàn.

     Thời điểm đẹp nhất đi Hà Giang là tháng 11 khi lúa đang mùa gặt, hoa tam giác mạch nở trên khắp cánh đồng. Thời tiết Hà Giang vùng núi nên lạnh về đêm và sáng sớm, khi đi bạn nhớ mang theo áo khoác ấm.

     Đặc sản Hà Giang

      -          Mèn mén;

      -          Bánh ngô;

      -          Rượu ngô;

      -          Thắng cố ngựa;

      -          Cam sành.

Năm 2015, Hà Giang tổ chức lễ hội HOA TAM GIÁC MẠCH bắt đầu từ ngày 13/11/2015.